Bir çiftin gebe kalma potansiyelini belirleyen en önemli faktörler kadın yaşı ve yumurtalık rezervidir. Kadın yaşı ilerledikçe yumurta sayısı azalmakta ve yumurtaların sağlıksız olma riski artmaktadır. Buna bağlı olarak ta kadının gebe kalma şansı yaş ilerledikçe azalmakta ve oluşan gebeliğin düşükle kaybedilme riski ve bebeğin sağlıksız olma riski artmaktadır. Bu nedenle tüp bebek ile dahi gebe kalma şansı özellikle 40 yaş üstünde belirgin olarak düşmektedir.

İleri Yaşta Tüp Bebek Tedavisi Nedir?

Kadın yaşı 38 yaş üstünde iken tüp bebek tedavisi yapılmasına, ileri yaşta tüp bebek tedavisi yapılması diyebiliriz. Erkek yaşı üretilen sperm sayı ya da kalitesini olumsuz etkilemediği için tüp bebek tedavisine aldığımız çiftlerde erkek yaşını başarı şansı açısından çok önemsemeyiz ancak kadın yaşı başarı şansını ve eve canlı bebekle ihtimalini direk etkileyen bir faktördür.

Kadınlarda İleri Yaş Ne Zaman Başlar ve Bu Durum Tüp Bebek Tedavisini Nasıl Etkiler?

Kadınlarda yumurtaların en kaliteli olduğu, yani en sağlıklı yumurtaların üretildiği yaşlar yirmili yaşlardır. Yirmili yaşlarda gebelik ihtimali yüksektir. Gebeliğin düşükle kaybedilme ihtimali düşüktür ve canlı, sağlıklı doğuma ulaşılma ihtimali yüksektir. Otuzlu yaşların başında da yine doğurganlık potansiyeli yirmili yaşlara benzerdir.

Ancak otuzlu yaşların ortasından itibaren doğurganlık potansiyeli düşmeye başlar. 35 yaşı doğurganlık açısından ortalama bir yaş olarak kabul edebiliriz ancak 38 yaşından sonra sağlıksız yumurta oluşma riski arttığı için gebe kalmak güçleşmekte ve oluşan gebelikte düşük riski artmaktadır.

Kadın yaşı ilerledikçe yumurtlama zamanında yumurtanın kromozomal içeriğinde hataya yatkınlık artmaktadır. Bu nedenle az ya da fazla kromozom içeren yumurta üretilme riski yükselmektedir. Tüp bebek tedavisi uygulaması sonrasında elde edilen yumurtalardan Kromozomal olarak sağlıksız olanlar da döllenebilmekte ve embriyo oluşturabilmektedir.

Ancak kromozomal olarak sağlıksız olan embriyoların rahime tutunma şansı sağlıklı olanlara göre daha düşük olmakta bu da tüp bebekte başarı şansını düşürmektedir. Bu nedenle 38 özellikle 40 yaş üstünde tüp bebek uyguladığımız hastalarımızda genetik taramalı tüp bebek (PGT) yaparak embriyoyu transfer etmeden kromozomal durumunu anlayabilmekteyiz.

İleri Yaşta Tüp Bebek Tedavisi Yaptırmanın Dezavantajları Nelerdir?

Eğer anne adayında gebeliğe engel yaratabilecek sistemik bir hastalık yok ise genel sağlık açısından ileri yaşta tüp bebek yapılmasının bir sakıncası bulunmamaktadır. Burada farkında olunması gereken husus gebelik ihtimalinin kadın yaşından direk etkilendiğidir. Kadın yaşı ilerledikçe sağlıksız yumurta üretme riskinin artması nedeniyle gebe kalmak güçleşmekte ve oluşan gebeliğin düşükle kaybedilme riski artmaktadır. Bu nedenle 38 özellikle 40 yaş sonrasında tüp bebekle dahi gebelik elde edilme ihtimali düşmektedir.

Yaş İlerledikçe Kadınların Üreme Kapasitesi Nasıl Değişir?

Erkeklerde yaşam boyu yeni sperm üretilebildiği için ve üretilen spermlerin kalitesi de yaştan etkilenmediği için aslında teorik olarak bir erkeğin baba olma şansı yaşam boyu devam etmektedir. Ancak kadın tarafında üreme fizyolojisi farklıdır. Yaş ilerledikçe yumurta sayısı azalır ve ilaveten aynı kadın, aynı genetik yapı olduğu halde bir kadının ürettiği yumurta kalitesi düşmeye başlar.

Yani yumurtaların sağlıksız olma riski yükselir. Bu nedenle de gebe kalma şansı yaş ilerledikçe azalır, elde edilen gebeliğin sağlıksız bir bebekle sonuçlanma riski arttığı için düşük riski artar. Kadınlarda bu nedenle 35 yaşı, doğurganlık açısından ortalama bir yaş olarak, 38 yaş sonrasını da ileri yaş olarak kabul ederiz.

İleri yaşta yumurta kalitesi ve sayısı nasıl etkilenir?

Kadın vücudunun doğası gereği, bir kız çocuğu doğarken yumurtalık dokusu içerisinde yaşam boyu kullanacağı yumurta hücreleri ile beraber doğar. Yaşamın hiçbir döneminde ne kendiliğinden ne de ilaçla yeni yumurta yapma şansı yoktur. Ancak var olan yumurta havuzundan yumurta kullanılabilir. Ancak sayı artmaz. Bu nedenle de ergenlikten itibaren her ay yumurta kaybı başladığı için yaş ilerledikçe yumurta sayısı azalır.

İlaveten kadın yaşı ilerledikçe ürettiği yumurtaların kromozom sayısında aykırılık olma riski artar. Örneğin 20’li yaşlarda üretilen yumurtaların neredeyse %80’i sağlıklı iken, 38 yaşta bu oran %50’ye düşer ve ardından daha da hızla kalite düşmeye devam eder. Bu nedenle de özellikle 38 yaştan sonra yumurtalarda eksik ya da fazla kromozom içeriği olma riski belirgin olarak yükselir.

İleri yaşta tüp bebek tedavisinde kullanılan özel yöntemler nelerdir?

Az önce de bahsettiğim gibi, kadında 38 yaş sonrasını doğurganlık açısından ileri yaş olarak kabul etmekteyiz. Bu yaş grubunda olan hastamızda tüp bebek tedavisi planlarken;

– İlk seçenek klasik tüp bebek yapılmasıdır. Yani tüp bebek sürecinin tamamlanması ardından şekilsel olarak en güzel görünen 2 adet embriyo transfer için seçilebilir. Embriyoların şekilsel güzelliği, yani takiplerinde hücre sayısı, dizilimi vb bazı kriterlere göre belirlenen kalitesi gebe kalma şansını belirleyen önemli faktörlerden biridir. Ancak embriyonun dış görünüş olarak kaliteli olması onun kromozomal olarak sağlıklı olduğunun garantisi değildir.
– Bu nedenle de 2. bir seçenek olarak genetik taramalı tüp bebek (PGT) yapılmasını da tavsiye ederiz. PGT sayesinde elde ettiğimiz embriyoları transfer etmeden önce kromozomal yapıları hakkında değerlendirebiliyoruz. Embriyonun trofoektoderm tabakasından (bebeğin eşini oluşturacak olan kısım) aldığımız hücre örneklerini test ederek kromozomal dizilimi belirleyebiliyoruz. Bu sayede transfer öncesinde embriyoda kromozomal sorun olup olmadığını anlayabiliyoruz.
– Yumurtalık rezervi çok düşük olanlarda embriyo biriktirme (havuzlama) amaçlı öncelikle peşi sıra uyarımla embriyo elde edip dondurmak, ardından da transfer planlaması yapmak hem ikili embriyo transferi yapma şansı sunacak ve transfer başına gebelik şansını yükseltecektir hem de yumurta sayısı iyice azalmadan ileride ihtiyaç olması halinde kullanılacak embriyolar olmasını sağlayacaktır.

İleri yaşta tüp bebek tedavisinde başarı oranları nedir?

Tüp bebek tedavisinde başarı elbette kadın ve erkeğin fertilite yani doğurganlık potansiyellerinin toplamıdır. Ancak başarı oranları üzerinde en belirleyici olan kadın yaşı ve yumurtalık rezervidir. Çünkü biliyoruz ki kadın yaşı ilerledikçe üretilen yumurtaların sağlıksız olma riski yükselmekte, sağlıksız embriyo oluşma riski artmakta ve bu nedenle de gebe kalma şansı düşmekte, oluşan gebeliğin düşükle kaybedilme riski yükselmektedir.

Tüp bebek tedavisinde bir çifte sunabileceğimiz başarı şansını kadın yaşı, nakledeceğimiz embriyo günü, sayısı ve kalitesi etkilemektedir. Elbette, ilave gebe kalma şansını azaltabilecek tüplerde sıvı birikimi (hidrosalpenks), rahim iç duvarında incelik, yapışıklık ya da tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı gibi bir sorun olmaması da başarı şansını olumlu etkileyecektir.

38 yaş kadın yaşı varlığında yaptığımız tüp bebek tedavisi sonucunda 2 tane iyi kaliteli blastokist aşamasında embriyo varlığında gebelik şansı %50 civarında olabilirken, 43 yaşında bu oran %25-30’lara düşmektedir.

İleri yaşta tüp bebek tedavisinde embriyo dondurma ne kadar önemlidir?

Kadın yaşı ilerledikçe yumurta sayısı azaldığı ve sağlıksız yumurta ve embriyo oluşma riski arttığı için daha önce de bahsettiğim gibi kadın yaşı gebelik ihtimali üzerinde en belirleyici faktör olmaktadır. Bu nedenle özellikle 40 yaş üstünde aylar bile gebe kalma şansını etkilemektedir. Bu kapsamda kadın yaşı ne kadar gençken embriyo dondurulursa, ardından daha ileri yaşta nakil yapılsa bile, yumurtanın dondurulduğu yaşın sağlıklılık oranları ile gebelik elde edilebilmektedir. Bu kapsamda embriyo dondurma hastamıza önemli bir avantaj sağlamaktadır.

İleri yaşta tüp bebek tedavisinin riskleri nelerdir?

Eğer anne adayında metabolik bir sorun yoksa. Yani yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kardiyak bir rahatsızlık vb, ileri yaş varlığında tüp bebek yapılmasının anne adayına ilave bir riski bulunmamaktadır. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilcalar, deneme sayısından ve kullanılan dozdan bağımsız rahim, meme ve yumurtalık kanseri riskini arttırmazlar.

İleri yaşta tüp bebek tedavisinde düşük yapma riski nedir?

Yazımın önceki bölümlerinde bahsettiğim gibi kadın yaşı ilerledikçe sorunlu, sağlıksız embriyo oluşma riski arttığı için elde edilen gebeliğin düşükle kaybedilme riski artmaktadır.
Kadın yaşı elde edilen gebelikte düşük riskini etkilemektedir. Anne adayının yaşı ne kadar gençse gebeliğin doğumla sonuçlanma ihtimali o kadar yükselmektedir. 25-29 yaş aralığında düşük riski %10 civarında iken, 40 yaş üstünde %40’lara yükselmektedir.

Çoklu gebelik riski ileri yaşta daha mı yüksektir?

Genç yaş, özellikle 35 yaş altında yumurtaların ve dolayısı ile elde edilen embriyoların büyük çoğunluğu sağlıklı olduğu için transfer sonrasında embriyo başına tutunma şansı yüksek olmakta ve özellikle nakledilen embriyo sayısı 2 olan çiftlerde ikiz gebelik riski belirgin olarak yükselmektedir. Ancak kadın yaşı ilerledikçe, embriyoların sağlıksız olma riski yükseldiği için rahime tutunma ve gebelik oluşma şansı da düşmekte ve bu nedenle de çoğul gebelik riski daha düşük olmaktadır.

Tüp bebek tedavisi sırasında yaşanabilecek komplikasyonlar yaşla birlikte nasıl değişir?

Tüp bebek tedavisi eğer tecrübeli bir hekim tarafından yapılırsa belirgin bir komplikasyon riski taşımaz. Ancak belli esaslara dikkat edilmezse bazı riskler ve komplikasyonlar görülebilir. Özellikle polikistik over sendromu (PCOS) varlığında olduğu gibi çokça yumurtası olan kadınlarda aşırı uyarım sendromu gelişme riski, yumurta toplama sonrasında enfeksiyon ve karın içine kanama riski bunlar içerisinde sayılabilir. Ancak kadın yaşının ileri olması özellikle komplikasyon gelişme riskini arttırmamaktadır.


İleri yaşta tüp bebek tedavisine hazırlık nasıl olmalıdır?

Her çiftimizde tüp bebek tedavisine başlamadan önce metabolik olarak bir sorun olup olmadığını taramaktayız. Bu kapsamda ileri yaşta tüp bebek tedavisi yapmadan önce de anne adayında tiroit ve şeker düzeylerinin, bazı enfeksiyon tarama testlerinin, kan sayımının ve bazı vitamin düzeylerinin kontrolü faydalı olacaktır.

Tüp Bebek Tedavisi Hangi Yaşlarda Yapılır?

Tüp bebek tedavisi üreme çağındaki kadında, menopoz gerçekleşmediği sürece 46 yaşına kadar yapılabilir. Ancak 46 yaşından sonra yumurta ve embriyo elde edilse dahi neredeyse tamamı sağlıksız olduğu için doğuma ulaşma ihtimali yoka yakın olmaktadır. Bu nedenle 46 yaş ve sonrasında tüp bebek tedavisi yapılmasını önermiyoruz.

Tüp Bebek Tedavisinde 35 Yaş

Yazımın önceki bölümlerinde bahsettiğim gibi kadın yaşı bir çiftin tüp bebek tedavisindeki başarı şansını belirleyen en önemli faktördür. Doğurganlık açısından 35 yaşı ortalama bir yaş olarak kabul ederiz, 38 yaş sonrasını de ileri kadın yaşı olarak tanımlarız.

Tüp Bebek Tedavisi 45 Yaş Ve Üzeri

46 yaşından sonra yumurta ve embriyo elde edilse dahi neredeyse tamamı sağlıksız olduğu için doğuma ulaşma ihtimali yoka yakın olmaktadır. Bu nedenle 46 yaş itibari ile adetler düzenli olarak devam ediyor olsa da, tüp bebek tedavisi sonrasında embriyo oluşup transfer yapılabilse de neredeyse tamamı sağlıksız olacağı için gebelik ve canlı sağlıklı doğum ihtimali yoka yakın olmaktadır.

Kaç Yaşında Tüp Bebek Tedavisi Yapılmalıdır?

Kadın yaşı ve yumurtalık rezervi bir çiftin gebe kalma potansiyelini belirleyen en önemli 2 faktördür. Çünkü yaş üretilecek yumurtaların sağlıklılık oranını değiştirmektedir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi yapılan çiftlerde kadın yaşı ne kadar gençse, elde edilecek embriyoların sağlıklı olma ihtimali o kadar yükselmekte ve gebelik ile canlı, sağlıklı doğum ihtimali de artmaktadır.

Tüp Bebek Tedavisi Fiyatları 

Tüp bebek tedavisi fiyatları uygulanacak tüp bebek tedavi tipine, yapılacağı şehre, kullanılacak ilave teknik (preimplantasyon genetik tanı-PGT, piezo elektrik, embriyo dondurma vb) olup olmamasına göre 50-80.000 TL arasında değişmektedir.

İletişim Bilgileri

Yazar: Prof. Dr. Mehtap Polat
Telefon: +90 530 011 41 33
E-Posta: info@mehtappolat.com