Tüp Bebek Tedavi Basamakları

Tüp bebek tedavi basamakları ana olarak 7 basamakta inceleyebiliriz. Bunlar; Çiftin Değerlendirilmesi Ve Tedavi Planının Oluşturulması, Yumurtalıkların Uyarılması, Yumurta Toplama (OPU), Mikroenjeksiyon (ICSI), Embriyo Kültürü Ve Takibi, Embriyo Transferi, Gebelik Testi, Tüp Bebek Laboratuvarında Kalite Belirteçleri Neden Önemlidir şeklinde sıralanabilir.

Tüp bebek tedavisi, kendiliğinden gebe kalamayan ve diğer tedavi yöntemlerinin de başarılı olamadığı çiftlerde uygulanan yardımla üreme tekniklerinden biridir. Tüp bebek tedavisinde laboratuvar ortamında elde edilen embriyolardan en iyi kaliteli olan 1 ya da 2 tanesi anne adayının rahmine nakledilmekte ve gebelik eldesi sağlanmaktadır.

Tüp Bebek Tedavi Basamakları: Çiftin Değerlendirilmesi Ve Tedavi Planının Oluşturulması

Bebek sahibi olmak isteyen ama kendiliğinden gebe kalamayan çiftlerde ilk basamak çiftin detaylı olarak değerlendirilmesidir. Bu amaçla erkeğin detaylı öyküsü alınır ve sperm analizi planlanır. Ardından anne adayının da detaylı öyküsü alınır, rahim ve yumurtalıkları değerlendirmek için muayenesi yapılır. İlk değerlendirme sonrasında tüp bebek kararı verilen çiftlerde, yapılacak tüp bebek tedavisinin bireyselleştirilmesi, çifte özel tedavi şemasının oluşturulması başarı şansını arttırmaktadır. İlaveten kadına ya da erkeğe ait rutin taramaların ve gerekli ise diğer testlerin yapılması ve değerlendirilmesi ardından tedaviye başlanabilmektedir.

Yumurtalıkların Uyarılması

Tüp bebek tedavisine başlandığında ilk basamak, Anne adayının yaşına, yumurtalık rezervine, varsa daha önceki deneme öykülerine ve kilosuna göre belirlenmiş özel ilaç kullanım şeması ve dozu dahilinde yumurtalıklarının uyarılmasıdır. Tüp bebek tedavisinde amaç, kontrollü bir şekilde olabildiğince çok yumurta elde edebilmektir. Ancak yumurtalık uyarımının gerekli en düşük dozla ve yakın takiple yapılması hem elde edilecek yumurta sayısını arttıracak, hem de aşırı uyarım sendromu (OHSS) gibi tehlikeli tablo oluşma riskini önleyecektir.

Yumurtalık uyarımı safhası yaklaşık olarak 8-10 gün sürmektedir. Bu süreçte anne adayının belli aralıklarla kan takibi ve ultrason kontrolü için merkezimize gelmesini isteriz. Ardından yumurta keseleri yani folliküller istenen boyuta gelince çatlatıcı iğne uygulaması ile toplamaya hazır, olgun hale gelmelerini sağlarız.

Yumurta Toplama (OPU)

Yumurtalık uyarımı ile geliştirilen folliküllerin içindeki yumurtalar yumurta toplama işlemi ile toplanırlar. Yumurta toplama işlemini hasta konforunu arttırmak için hemen daima hafif anestezi altında uygulamaktayız. Yumurta toplama işlemi, vajinal ultrasonografi probu eşliğinde ilerletilen bir iğne ile yumurtalık dokusu içine girilerek yapılmakta ve yaklaşık olarak 10-15 dakika sürmektedir. İşlem sonrasında 1 saat istirahatin ardından anne adayı evine dönebilmektedir.

Mikroenjeksiyon (ICSI)

Yumurta toplama yapıldığı gün, baba adayının mastürbasyon ile ürettiği sperm hazırlanır ve anne adayının yumurtalarından olgun olanlarına döllenmeyi sağlamak için mikroenjeksiyon (ICSI) işlemi yapılır. Mikronejeksiyon işleminde her bir olgun yumurta içine tek bir sperm nakledilir. Ertesi gün yumurtaların döllenme durumları değerlendirilir. Bu yöntem ile döllenme oranı yaklaşık olarak %80’ler civarında olmaktadır. Ancak sperme ya da yumurtaya ait aykırılık olması durumunda bu oran düşebilmektedir.

Embriyo Kültürü Ve Takibi

Mikronejeksiyon sonrasında yumurta, özel bir besi yeri içerisinde, inkübatör adını verdiğimiz özel cihaza kaldırılmaktadır. İnkübatörler, transfer işlemine kadar embriyoları yerleştirdiğimiz, anne vücudunu ve rahim içini ısı, nem ve gaz oranları açısından taklit eden cihazlardır. Transfer gününe kadar her gün embriyolar sadece bir kez çıkartılıp, hücre sayısı, ölü kısım oranı, hücre dizilimi, genişleme seviyesi, iç (inner cell mass) ve dış hücre (trofoektoderm) tabakası kalitesi açısından değerlendirilirler. Eğer sürekli embriyo izleme sistemi (time laps) inkübatör kullanılıyorsa, embriyo inkübatörden dışarıya çıkartılmaz. Cihaz içindeki kameralarla çekilen görüntüler bilgisayar ortamında değerlendirilerek embriyo kalitesi anlaşılır.

Anne ve baba adayının hücre kaliteleri kadar, laboratuvarda kullanılan cihazların ve besi yeri sıvılarının kalitesi, kullanılan malzemelerin kalitesi, laboratuvar ortamının ısı, nem ve gaz oranları açısından ideal düzeyde olması da embriyo kalitesini dolayısı ile gebelik şansını etkilemektedir.

Çiftin sahip olduğu embriyo sayı ve kalitesine göre transfer işleminin 3. ya da 5. gün yapılmasına karar verilir. 5. gün embriyo transferi ile gebelik şansı daha yüksek olmaktadır.

Embriyo Transferi

Çiftin sahip olduğu embriyo sayı ve kalitesine göre, transferin yapılacağı gün saptanır. Biz merkezimizde taze uygulama yaptığımız hastalarımızın %75-80’ninde 5. gün yani blastokist aşamasında embriyo transferi yapmaktayız. Blastokist aşamasında embriyo transferi ile rahime tutunma ihtimali daha yüksek olan embriyo seçilebilmekte ve böylece gebelik oranları 3. gün embriyo transferine göre daha yüksek olmaktadır.

3. gün transferlerde embriyo kalitesi açısından ideal hücre sayısı 7 ila 8 hücre iken, blastokist aşamasında yani 5. gün embriyolarda ideal kalite 3-4-5- genişleme seviyesi ve iç ve dış hücre kalitesinin A ya da B olmasıdır.

Embriyo transferi idrar sıkışık olarak ve karından ultrasonografi ile gözlem altında yapılmaktadır. Embriyoloğumuz nakledilecek embriyoyu transfer kateterine yüklemekte ve biz hekimler de nazik ve usulüne uygun bir şekilde embriyoyu rahim içine nakletmekteyiz. Bu işlem yaklaşık 2-3 dakika sürmekte ve o sırada idrar sıkışık olunması rahim açısının düzleşmesini sağlayarak rahim içine girişi kolaylaştırmaktadır.,

Transfer sonrasında anne adayının merkezimizde 1 saat dinlenmesi yeterlidir. Ardından evine dönebilir.

Gebelik Testi

Embriyo transferi sonrasında, 3. gün transferlerinden 11 gün, 5. gün transferlerinden de 9 gün sonra yapılan kanda gebelik testi ile gebelik varlığını anlayabilmekteyiz. İlk değerin 30 mıu/ml üzerinde olmasını pozitif sonuç olarak kabul etmekteyiz.

Tüp Bebek Laboratuvarında Kalite Belirteçleri Neden Önemlidir?

Tüp bebek laboratuvarının donanımı, kullanılan alet ve malzeme kalitesi, ortam ısı, nem ve gaz oranları gelişecek embriyo kalitesini ve dolayısı ile tedavi sonrasındaki başarı şansını etkilemektedir. Bu nedenle kullanılan malzemelerin titizlikle seçilmesi, laboratuvar içi ısının, nem ve gaz oranlarının her gün dikkatle ölçülüp kaydedilmesi, döllenme oranlarının, embriyo bölünme oranlarının, blastokist aşamasında embriyo gelişme oranları gibi kalite göstergelerinin titizlikle kaydedilip takip edilmesi de başarı açısından önemlidir.

İlaveten Laboratuvarda çalışan personelin yaptıkları işlemlerin istatistiğinin tutularak takip edilmesi, kayıtların dikkatli ve özenli tutulması da başarı açısından mühimdir.

Biz de Ankara’da bulunan merkezimizde kaliteye önem veriyoruz. Bu kapsamda titiz bir denetim sonrasında merkezimize Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından ISO 15189 akreditasyon belgesi verildi. İlaveten merkezimizde uluslararası hizmet kalitesinin göstergesi olan ISO-9001/2015 belgesi de bulunmaktadır.

Tüp Bebek Laboratuvarımız aynı zamanda; İngiltere Merkezli UK NEQAS International Quality Expertise (UK NEQAS Uluslararası Kalite Uzmanı) Programını da başarı ile tamamlamış ve, uluslararası standartlarda tüp bebek laboratuvarı koşullarına uygunluğunu tescillemiştir.

Bu makalemizde Tüp Bebek Tedavi Basamakları konusunu inceledik. Dilerseniz Aşılama Tedavisi adlı makalemi de okuyabilirsiniz.

İletişim Bilgileri

Yazar: Prof. Dr. Mehtap Polat
Telefon: +90 530 011 41 33
E-Posta: [email protected]